20 augustus 2017

Ons voedsel (12b): veranderde voedingswaarde van ons voedsel

De voedingswaarde van ons voedsel is aan het veranderen, zoals ik eerder al in een blog heb aangegeven. Hoewel we meer kilo per ha produceren, is de voedingswaarde afgenomen; daar wil ik in deze blog nog verder op ingaan.
Daarnaast blijkt dat bij een stijgende CO2 concentratie, waar het naar uitziet dat dat helaas gaat gebeuren, de voedingswaarde verder zal dalen.

Voedingswaarde van 43 groenten

De USDA heeft een uitgebreide database, waarin gegevens van gewassen en voedingsproducten zijn opgenomen, waaronder ook de voedingswaarde. Deze database bevat data vanaf einde van de 19e eeuw. Op basis van deze data is een uitgebreide studie gedaan over de verandering van de voedingswaarde tussen 1950 en 1999 van 43 groenten. Uit deze studie (zie onderstaande figuur) blijkt dat over alle bekeken groenten de concentratie van calcium (-16%), fosfaat (-9%), ijzer (-15%), Vitamine B2 (Riboflavine) (-38%) en Vitamine C (Ascorbinezuur) (-15%) allemaal significant zijn gedaald. Gemiddeld genomen is geen noemenswaardige stijging aangetroffen de concentratie van de andere bekeken stoffen. 
Bron: http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.611.9774&rep=rep1&type=pdf

Tussen de verschillende groenten zitten behoorlijke verschillen. Onderstaande figuren laten zien hoe voor deze 5 stoffen de verandering per groente is. Te zien is dat er over bij een groot deel van de groenten een verlaging van de concentratie van deze stoffen is opgetreden; bij een deel is er een verlaging en een verhoging opgetreden; alleen bij het blad van bieten (Beet Greens) en pompoen (Pumpkin) is een verbetering van de concentratie van alle 5 de stoffen opgetreden. (tekst gaat verder onder de afbeeldingen).

Bron: http://www.traditional-foods.com/nutrient-decline/

De in deze studie geconstateerde afname van de 5 stoffen zijn ook in andere studies waargenomen.
Het is opvallend dat, terwijl in kunstmest fosfaat wordt toegediend, de concentratie an fosfaat over het algemeen toch is afgenomen in de gewassen.
De verandering van de voedingswaarde is niet geheel goed te duiden, maar ook in het eerder genoemde artikel over deze studie wordt het verdunningseffect aangedragen: door de verhoogde beschikbaarheid van NPK neemt de concentratie van andere stoffen in de plant af (bij gelijkblijvende beschikbaarheid in de bodem). Hierbij wordt tevens aangegeven dat de plant mogelijk een maximale capaciteit heeft om fosfaat op te nemen, waarbij er uiteindelijk in totaal meer fosfaat wordt opgenomen, maar deze hoeveelheid fosfaat door een groter gewas over een meer cellen moet worden verdeeld en daardoor uiteindelijk netto een concentratieafname optreedt.

Verandering door gebruik van andere varieteiten

De zaaigoedindustrie heeft in de afgelopen decennia sterk gewerkt aan het kweken van betere rassen. Hierbij is sterk geselecteerd op opbrengst, pest resistentie en houdbaarheid. Voedingswaarde is hierbij vaak geen selectie criterium geweest. Onderstaande afbeelding laat van een aantal gewastypen een bepaalde voedingswaarde zien bij verschillende varieteiten. Te zien is dat deze waarden sterk minder zijn dan de originele varieteit.

Bron: http://www.nytimes.com/interactive/2013/05/26/sunday-review/26corn-ch.html

Verwachte ontwikkeling als gevolg van verhoogde CO2 concentratie

Verschillende studies laten zien dat een verdere stijging van de CO2 concentratie een verlaagde voedingswaarde van gewassen tot gevolg zal hebben: Eiwit/proteine concentraties zullen afnemen, maar ook concentraties mineralen en sporen elementen, zoals ijzer, zink, calcium, magnesium en koper. De verwachting is dat hierbij de verhouding koolhydraat-eiwit zal toenemen; dit heeft een negatief gevolg op de stofwisseling en op het lichaamsgewicht.

Bron: https://www.theguardian.com/environment/2014/may/07/climate-change-food-crops-nutrition

Conclusie

Door verschillende redenen is de voedingswaarde van groenten is de afgelopen 50 jaar sterk afgenomen, niet alleen door het gebruik van kunstmest, maar ook door het kweken van gewassen op basis van opbrengst, pest resistentie en houdbaarheid.
Als gevolg van de stijgende CO2 concentraties is de verwachting dat de voedingswaarde van gewassen verder zal afnemen.
Dit alles heeft een negatieve impact op de gezondheid van de mens.

Om deze negatieve impact te beperken, is het opnieuw gaan gebruiken van de oude gewasverieteiten een goede optie, bijvoorbeeld via Vreeken zaden in Dordrecht of via de Heritage Seed Library (2017 catalogus), een andere (beperktere) mogelijkheid is om meer onkruiden te gaan eten, dan wel meer te doen aan wildpluk.

1 opmerking:

Esther zei

Wat een mooie samenvatting van een zorgwekkend verhaal.
Dat voedingswaarden al jaren afnamen, wist ik. Tot nu toe had ik alleen nog geen mooie, recente bron gevonden. Dank daarvoor!